Okula gitme ya da okul ortamında bulunma konusunda yaşanan aşırı endişe ve korkudur. Bu durum, çocukların akademik başarısını ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir. Çocuklarda okul kaygısı sık sık mide ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel belirtiler gösterebilir. Sebepleri arasında ayrılık kaygısı, zorbalık ya da akademik baskı yer alabilir. Erken müdahale, bu kaygının üstesinden gelmede önemlidir.
Çocuklarda Okul Kaygısı Belirtileri Nelerdir?
Çocuklar sabah okula gitmeden önce karın ağrısı veya mide bulantısı şikayetleri yaşayabilirler. Özellikle sabahları sık görülen bir başka fiziksel belirti baş ağrısıdır. Çocuklarda okul kaygısı uyku sorunlarına neden olabilir ve bu da gün içinde yorgunluk yaratabilir. Yemek yemek istememe ya da öğün atlama gibi belirtiler görülebilir. Kaygı anında çocuklarda titreme veya terleme gibi fiziksel belirtiler ortaya çıkabilir.
Okula gitme düşüncesi bile çocukta ağlama krizlerine neden olabilir. Çocuklar, okul fikri ile ilgili sürekli huzursuz ve gergin olabilirler. Okula gitme konusunda direnç gösterirken öfke nöbetleri yaşayabilirler. Sosyal etkinliklerden geri çekilebilir, arkadaşlarıyla daha az vakit geçirmek isteyebilirler.
Okuldan kaçınmak için sürekli hasta olduğunu iddia edebilirler. Derslerde dikkatlerini toplamakta zorlanabilirler. Çocuklar, okula gitme konusunda sürekli direnç gösterebilir, çeşitli bahaneler üretebilirler. Ödevlerini yapmaktan kaçınabilir veya isteksizce yapabilirler. Çocuklarda okul kaygısı, derslerde performans düşüşüne neden olabilir. Bu belirtiler sürekli hale geldiyse, çocuğun kaygısını hafifletmek için profesyonel bir yardım almak faydalı olur.
Çocuklarda Okul Kaygısı Neden Olur?
Küçük çocuklarda, özellikle okula ilk başladıkları dönemde, ebeveynlerinden ayrılma kaygısı sıkça görülür. Çocuklar, alışık oldukları güvenli ortamdan ayrıldıkları için endişe yaşayabilirler. Okulda arkadaş edinme ve sosyal ilişkiler kurma baskısı, bazı çocuklar için zorlayıcı olabilir. Sosyal kaygıya yatkın çocuklar, arkadaşlık kurmakta güçlük çekebilir veya sosyal reddedilme korkusu yaşayabilir. Başarısız olma korkusu ve öğretmen ve ebeveynlerin yüksek beklentileri de çocuklarda okul kaygısı yaşanmasına neden olur.
Akademik performans üzerine aşırı odaklanma, çocuğun yetersiz hissetmesine yol açar. Okulda fiziksel, sözel veya siber zorbalığa maruz kalmak, çocuklar için büyük bir kaygı kaynağı olabilir. Zorbalığa uğrayan çocuklar, okula gitmekten kaçınmak isteyebilirler. Çocuğun öğretmenle yaşadığı sorunlar, özellikle öğretmenin çok otoriter ya da aşırı eleştirel olması, yol açabilir. Çocuk, öğretmenin beklentilerini karşılayamama korkusu yaşayabilir. Yeni bir okula başlamak, sınıf değiştirmek ya da okulda yeni bir düzene alışmak gibi geçiş dönemleri, çocuklarda uyum sürecini zorlaştırır. Aynı zamanda kaygı yaratabilir.
Aile içindeki çatışmalar, boşanma, maddi zorluklar çocuğun duygusal dünyasını etkiler. Okulda kaygı yaşamasına neden olur. Fiziksel ya da zihinsel sağlık sorunları olan çocuklar, okul ortamına uyum sağlamakta güçlük çekebilirler. Kronik hastalıklar ya da DEHB gibi durumlar, tetikleyebilir. Kendine güveni düşük olan çocuklar, okulda yeterince başarılı olamayacakları endişesiyle kaygı yaşar. Bu da performans kaygısını artırabilir. Çocuklarda okul kaygısı durumunu hafifletmek için ebeveyn, öğretmen ve uzmanlar birlikte çalışmalıdır. Çocuğun ihtiyaçlarını anlayıp, destekleyici bir ortam sağlayabilirler.
Çocuklarda Okul Kaygısı Nasıl Önlenir?
Çocuklarla okul hakkında açıkça konuşmak, endişelerini dinlemek ve duygularını ifade etme fırsatı vermek önemlidir. Çocuğun kendini güvende ve desteklenmiş hissetmesi gerekir. Güvenli bir ortam yaratmak, çocuklarda okul kaygısı yaşanmasını azaltabilir. Günlük bir rutin oluşturmak, çocuğun okul ve ev yaşamı arasında denge kurmasına yardımcı olabilir. Düzenli uyku ve yemek saatleri de bu dengeyi destekler.
Çocuğun başarılarını ve ilerlemelerini teşvik etmek, özgüvenini artırabilir ve kaygıyı azaltabilir. Okuldan önce birlikte okul gezileri yaparak, öğretmenleriyle tanıştırarak kaygıyı azaltabilirsiniz. Çocuğun öğretmenleriyle iyi bir iletişim kurmak, çocuğun okul deneyimini daha olumlu hale getirir. Derin nefes alma, gevşeme egzersizi gibi stres yönetimi tekniklerini öğretmek faydalıdır.
Okulu bir öğrenme ve büyüme fırsatı olarak görmesini teşvik etmek, kaygıyı azaltabilir. Çocuğun sosyal becerilerini ve arkadaşlık ilişkilerini desteklemek önemlidir. Okul ortamında kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olabilir. Eğer çocuklarda okul kaygısı ciddi bir sorun haline gelirse, bir danışmandan yardım almak gerekebilir. Bu stratejiler, çocuğun okulda daha rahat ve güvende hissetmesine yardımcı olabilir.
